Participatie bij windmolenprojecten
Energietransitie
In het kader van het Klimaatakkoord zijn afspraken gemaakt om de uitstoot van broeikasgassen te verminderen. Om verdere opwarming van de aarde tegen te gaan is in dit kader vastgelegd dat 70% van alle elektriciteit in 2030 moet worden opgewekt door duurzame energiebronnen als wind en zon.
Een groot deel van de uitvoering van het Klimaatakkoord gebeurt op regionaal niveau. Het land is ingedeeld in 30 regio’s die een eigen Regionale Energie Strategie (RES) maken. Deze RES-en geven inzicht waar de nieuwe windmolens en zonnepanelen kunnen komen, welke alternatieve warmtebronnen beschikbaar zijn voor ‘de aardgas vrije wijken’ en de daarvoor benodigde opslag en energie infrastructuur. In maart 2021 moeten deze RES-en klaar zijn. Deze moeten medio 2021 verankerd zijn in het omgevingsbeleid en het streven is dat op 1 januari 2025 alle te realiseren projecten planologisch zijn vergund.
Windenergie op land
Deze maatregelen zullen grote gevolgen hebben voor onze woon- en leefomgeving. Daarom speelt participatie binnen dit proces een belangrijke rol. Partijen in de regio stellen deze RES-en samen op met gemeente, provincie en waterschap. Draagvlak en acceptatie onder burgers, bedrijven en belangenorganisaties zijn belangrijk voor het slagen van deze omvangrijke transitie. Bij duurzame energieprojecten op land kunnen partijen meepraten over locatie keuzes maar ook zo mogelijk delen in de opbrengsten. Bij lokale projecten wordt gestreefd naar 50% eigendom van burgers en kleine plaatselijke bedrijven of het investeren van een deel van de winst in buurtprojecten.
Inmiddels is op verschillende plaatsen in het land discussie ontstaan over de vraag waar windenergie op land kan worden opgewekt. Windenergie is volgens het Planbureau voor de Leefomgeving een van de goedkoopste en efficiëntste bronnen van duurzame elektriciteit. Maar de ruimtelijke impact van duurzame energie is groot en dit energiedoel concurreert om schaarse grond met andere (ruimtelijke) belangen op het gebied van woningbouw, mobiliteit of landbouw.
Diversiteit aan belangen
Het is een complex (ruimtelijk) vraagstuk waarbij veel partijen betrokken zijn zoals overheden, netbeheerders, projectontwikkelaars, initiatiefnemers, omwonenden en maatschappelijke organisaties. Er moet een leefbare balans worden gevonden tussen de uiteenlopende belangen van betrokkenen.
Enerzijds zijn er initiatiefnemers en ontwikkelaars die willen bijdragen aan de ontwikkeling van duurzame energie. Voor hen gelden randvoorwaarden als de energie infrastructuur, systeemefficiëntie en rendement. Variabelen zijn ondermeer de plaats, hoogte, aantal en opstelling (lijn- of cluster) van de windmolens.
De positieve gevolgen van windenergie voor het milieu staan echter regelmatig op gespannen voet met belangen van de locale omgeving. Bewoners kunnen geconfronteerd worden met gezondheidseffecten, overlast ten gevolge van slagschaduw, geluids- en lichthinder, een waardedaling van hun huis en horizonvervuiling. De minimale afstandseis van windmolens tot woningen is voor bewoners een cruciaal punt.
Windmolens hebben ook gevolgen voor het landschap, natuur en biodiversiteit. Natuur- en milieu organisaties, voorstanders van groene energie, vinden dat bij de locatiekeuze rekening moet worden gehouden met belangrijke vliegroutes van vogels, de bescherming van de biodiversiteit en geen windmolens in beschermde natuur- en vogelgebieden.
Pit Procestransitie biedt begeleiding bij het participatieproces
Het gaat om het gezamenlijk vinden van goed gekozen locaties, een optimale inrichting van projecten en een breed draagvlag van de omgeving. Wensen en zorgen op het gebied van rendement, overlast, gezondheidsrisico’s, landschapskwaliteit en natuurbescherming moeten worden meegewogen. Dit is maatwerk en vormt een dynamisch proces waarbij diverse belangen – intern en extern- een rol spelen.
Wij bieden onafhankelijke en neutrale procesbegeleiding. Op een zorgvuldige manier brengen wij het (participatie)proces in kaart en betrekken alle stakeholders in een zo vroeg mogelijk stadium. Essentieel bij het oplossen van dergelijke complexe kwesties is dat alle betrokkenen zich gehoord voelen en dat hun belangen serieus worden genomen. De uitkomst moet het resultaat zijn van een zorgvuldige afweging tussen de belangen van alle betrokkenen. Deze uitkomst bepaalt namelijk in grote mate de kwaliteit en het draagvlak van de oplossing.
Door het proces te faciliteren en structureren bieden wij rust en ruimte voor betrokkenen om op zoek te gaan naar de (achterliggende) belangen en een oplossing met brede steun van betrokkenen. Dit alles binnen het kader van het Klimaatakkoord en de nieuwe Omgevingswet. Daarnaast zijn er specifieke afspraken voor participatie vastgelegd in o.a. de Handreiking RES, Handreiking participatie duurzame-energieprojecten, de Handleiding Participatieplan en de Gedragscode acceptatie en participatie Wind op Land.